De spin-off van de spin-off | Er komen steeds meer plantaardige zuivelproducten op de markt, maar de echt romige smaak van melk is tot nu toe moeilijk te evenaren. Met de nieuwe technologie van Time Traveling Milkman lukt het wel.
Auteur: Linda Bak, Innovation Origins
Steeds meer mensen eten plantaardige producten. Bijdragen aan een duurzamere wereld is voor velen een belangrijke reden om dit te doen. Het gaat dan niet alleen om minder vlees eten, maar bijvoorbeeld ook om het minderen van dierlijke producten zoals zuivel. Daarvoor zijn al verschillende varianten, bijvoorbeeld op basis van soja. Een spin-off van Wageningen University en Research (WUR) heeft een nieuw ingrediënt voor plantwaardige zuivel ontwikkeld: vet uit zaden. “Dit is veel lekkerder en duurzamer dan de meeste plantaardige varianten”, stelt Dimitris Karefyllakis, CEO van Time Traveling Milkman.
Volgens Karefyllakis wordt nu vaak palmolie of kokosolie gebruikt om een romige smaak te brengen in plantaardige producten. “Deze oliën worden geassocieerd met een negatief milieueffect en verstoring van de lokale gemeenschappen”, zegt hij. “In het productieproces worden chemische stoffen gebruikt en de teelt is gekoppeld aan ontbossingspraktijken. Dat richt veel schade aan in gebieden waar palmolie en kokosolie worden gemaakt, bijvoorbeeld de tropen.” Daarnaast moeten deze plantaardige oliën een lange weg afleggen naar Europa wat zorgt voor een hoge CO2-uitstoot.
Duurzame productie
Dat kan anders, bleek uit onderzoek van Costas Nikiforidis en Karefyllakis op de Wageningen Universiteit. “Bij het productieproces van onze plantaardige vetten is alleen water nodig. Bovendien heeft het een volle en romige smaak”, zegt Karefyllakis. De onderzoekers hebben een methode ontwikkeld om vet uit de cellen in zaden te halen. “Vet zit in de vorm van druppels in de cellen, die halen we eruit waardoor we een romig vet ingrediënt overhouden.”
Dit is een ander proces dan bij het maken van plantaardige oliën. Daarvoor worden de zaden geperst. Dat levert niet de romige textuur op waar Time Traveling Milkman mee bezig is, omdat de vetdruppels kapot maakt. “Bovendien komen de zaden die we gebruiken uit Europa, deze hoeven dus ook niet zo ver te reizen naar hun eindbestemming. Dat scheelt veel CO2-uitstoot”, zegt Karefyllakis. Deze plantaardige vetten zijn nog niet eerder in voedsel gebruikt. “Ze kunnen de voedingswaarde en de smaak van vegan voedsel sterk verbeteren”, stelt hij.
Andere producten
Naast zuivel is het plantaardige vet van Time Traveling Milkman ook te gebruiken voor de romige smaak in bijvoorbeeld vleesvervangers, koekjes en het vegan alternatief voor Bailey’s. Waarom het product van Time Traveling Milkman beter is dan andere romige ingrediënten voor vegan voedsel? “Ons ingrediënt is gezond, duurzaam en vooral romig. Geen van de bestaande vetbestanddelen combineert alle drie de kwaliteiten”, stelt Karefyllakis.
“Nikiforidis doet al twaalf jaar onderzoek naar vetten en proteïne uit planten. Ik heb mijn promotieonderzoek ook in die richting gedaan”, gaat hij verder. Sommige bevindingen uit het onderzoek kunnen de onderzoekers in de markt zetten. Daarom hebben zij de spin-off Time Traveling Milkman opgezet. “De universiteit ziet veel potentie in deze technologie en wilde daarom ook graag dat er een spin-off opgericht zou worden”, zegt Jan Meiling, directeur van StartLife, een stichting die verbonden is aan de WUR om spin-offs en start-ups te begeleiden naar de markt. Via StartLife hebben Karefyllakis en zijn collega’s een acceleratieprogramma gevolgd. Ook konden zij bij de business developers terecht voor begeleiding bij het juridische gedeelte van de oprichting van het bedrijf en het aantrekken van kapitaal.
Foto: Het productieproces van het romige ingrediënt. © Time traveling Milkman
Afbeelding: Wageningen University and Research
Smaak bewezen
In het lab hebben Karefyllakis en zijn team al bewezen dat deze technologie werkt. Zij hebben het op een aantal producten getest. “Een aantal producenten hebben al aangegeven het product te willen kopen als het op de markt is”, stelt Karefyllakis. De komende maanden gaan zij een pilotopstelling maken om het proces op grotere schaal te testen. Nu is de spin-off op zoek naar een ervaren procesingenieur om de geplande pilot mee uit te voeren.
Het onderzoek is nog niet afgelopen. Karefyllakis is na zijn studie een bedrijf gestart, maar is nog steeds nauw verbonden met de universiteit in Wageningen. Jan Meiling: “Het was een bewuste keuze van de universiteit om deze technologie in een spin-off verder te brengen. Het product dat zij ontwikkelen heeft een grote toegevoegde waarde in de markt. Bestaande bedrijven vinden het in deze fase van ontwikkeling alleen vaak nog erg risicovol om te investeren in dergelijke producten. Dan is zelf een bedrijf oprichten een belangrijke stap.”
WUR ondersteunt het jonge bedrijf dan vaak nog een aantal jaar. Zo is Nikiforidis, de adviseur van Karefyllakis, universitair docent en mag hij zijn tijd deels besteden aan de spin-off als wetenschappelijk adviseur. Daarnaast kan het team gebruik maken van de laboratoria en andere faciliteiten op de universiteit.
Lekkere zuivel is het belangrijkste
“We willen in de komende vijf jaar een belangrijke speler worden op het gebied van plantaardige vetten in zuivel”, zegt hij. Karefyllakis hoopt eind van het jaar het ingrediënt op de markt te hebben. Voedselproducenten kunnen het dan kopen en verwerken in hun producten die in de supermarkt liggen. Karefyllakis wil consumenten er met zijn product van overtuigen dat plantaardige zuivel niet alleen duurzaam is, maar ook net zo lekker en romig kan zijn als traditionele zuivel.