Part of the
4TU.
Federation
TU DelftTU EindhovenUniversity of TwenteWageningen University
4TU.
Federation
NL|EN
Close

4TU Federation

+31(0)6  1423 7775

coordinator@4tu.nl

Website: 4TU.nl

IT'S ALIVE! Marcel Verweij (WUR) blikt vooruit op 4TU.Ethics conferentie

donderdag, 24 juni 2021

Op 14 en 15 oktober 2021 vindt de twee-jaarlijkse conferentie Ethics and Technology van 4TU.Ethics plaats. Dit keer de eer aan Wageningen University om de conferentie te organiseren.

We blikken alvast vooruit met 5 vragen aan Marcel Verweij, hoogleraar Filosofie aan de WUR en voorzitter van de conferentie.

Verweij, M.F. (Marcel) - 4TU

Ik zag de prikkelende titel IT’S ALIVE op de 4TU.Ethics-website staan. Is dat een juiste schets van het thema van jullie conferentie?
Ja zeker! De conferentie gaat over de fase waarin we ons nu bevinden. Wij kunnen het biologische leven wat voorheen als natuurlijk en als een gegeven werd gezien, steeds meer manipuleren en een andere vorm geven. Denk aan het sleutelen aan genen van dieren of planten of het beïnvloeden van het klimaat. Met moderne biotechnologie kunnen we nieuwe levensvormen maken, of diersoorten die uit dreigen te sterven in leven houden. Tegelijkertijd veranderen wijzelf ook steeds meer door toedoen van technologie. Zo sturen de algoritmes van onze mobiel of computer ons een bepaalde kant op en kunnen we met allerlei slimme apparaten de prestaties van ons lichaam en brein op een hoger niveau brengen.

De houding die wij als mens tegenover technologie hebben, is dubbel. Aan de ene kant omarmen we technologie, aan de andere kant zijn we er huiverig voor, zeker als technologie ingrijpt op de natuur of op ons als mens. Vaak wordt gedacht dat iets wat natuurlijk is, ook goed is, maar dat is een romantisch ideaalbeeld. Deze dubbelheid is interessant en willen wij op de conferentie vanuit verschillende perspectieven onder de loep nemen, vanuit de expertise van ethici, filosofen en ingenieurs.

Welke keynote sprekers komen er op de conferentie?
De twee keynote-sprekers die we hebben uitgenodigd, Alberto Giubilini en Bernice Bovenkerk, bewegen zich allebei op hele actuele thema’s, Giubilini op de ethiek van vaccinatie en Bovenkerk op milieu- en dierenethiek.

Alberto Giubilini, Senior Research Fellow aan het Oxford Uehiro Centre for Practical Ethics, zal een keynote lezing geven over de ethiek van de vaccinatie tegen Covid19. Zijn we als burger wel of niet verplicht ons te vaccineren en is een vaccinatiepaspoort niet gewoon een verkapte vaccinatieverplichting? Alberto Giubilini laat het publiek actief nadenken over dit soort ethische vragen aan de hand van pittige stellingen. Giubilini weet waarover hij het heeft. Als Italiaan heeft hij de recente mazelen epidemieën van dichtbij meegemaakt, en nog recenter natuurlijk de grote Covid19-uitbraak in Noord-Italië.  


Bernice Bovenkerk, Universitair Hoofddocent in de Filosofie Groep van Wageningen University, zal het hebben over de mogelijkheden die de biotechnologie biedt om dieren en het milieu aan te passen aan onze wensen en hoe dat bestaande wereldbeelden op zijn kop zet. Zo kun je met gene-drive de genen van malariamuggen veranderen, waardoor deze mug geen nakomelingen meer kan krijgen en je een complete populatie kunt uitroeien. Wat betekent het om zo’n controversiële technologie in te zetten waarmee je het evolutieproces gaat bijsturen? Zoiets is drastisch en fascinerend tegelijk!


Wie kunnen er op de conferentie terecht?
De conferentie is in eerste instantie bedoeld voor filosofen en ethici. Maar de conferentie is ook interessant voor ingenieurs op een bepaald vakgebied, die willen weten hoe je daar vanuit een ethisch gezichtspunt tegenaan kijkt. We vinden het belangrijk dat deze doelgroepen elkaar ontmoeten en de discussie verrijken met elkaars expertises. Verder zijn bepaalde onderdelen zoals de twee keynotes die ik net noemde, vanwege de actualiteit ook interessant voor de niet-wetenschapper. Ik denk bijvoorbeeld aan beleidsmakers van VWS of aan Kamerleden met een bepaald aandachtsgebied.

Kun je een voorbeeld noemen waar de ethische invalshoek een meerwaarde heeft?
Die zijn er te veel om op te noemen. Heel veel discussie is er de laatste jaren over de mogelijkheden van Kunstmatige Intelligentie en hoe dat ons begrip van verantwoordelijkheid ter discussie stelt. Wie kun je aanspreken als het misgaat, de gebruiker, de ontwerper, of de machine? Dit is zeker lastig als de toepassing al ver van het oorspronkelijke ontwerp af is geraakt door wat zij ondertussen zelf geleerd heeft. Is het dan bijvoorbeeld terecht de machine aan te spreken? Dat is eigenlijk een heel filosofische vraag. Meer concreet is: hoe kunnen we in een apparaat – bijvoorbeeld een zelfrijdende auto – zo programmeren dat deze ook de ethisch best verdedigbare keuzen maakt. Dat zijn complexe kwesties en daarvoor is het slim om meteen al in de ontwerpfase de ethiek erbij te betrekken.

Wat win je met een conferentie?
Ja dat is toch vooral de kennisdeling. Wij zijn allemaal vakgenoten van elkaar, maar wel met verschillende achtergronden. Ethiek bedrijven betekent ook vooral elkaars visies, argumentaties en theorieën bevragen en toetsen. De verschillende groepen hebben ook hun eigen expertises en vaak verschillende gezichtspunten. Die met elkaar delen is enorm verrijkend en daarvoor is de vorm van  een conferentie heel erg geschikt. Dit jaar werken we met een hybride vorm, een conferentie met zowel digitale als fysieke onderdelen. Hiermee pakken we denk het beste van twee werelden. We bieden een laagdrempelig platform voor buitenlandse wetenschappers die anders misschien niet zouden komen en we kunnen elkaar echt opzoeken voor de discussie-onderdelen. Ik ben heel benieuwd wat dit ons aan resultaten gaat opleveren en welke extra doelgroepen we hiermee naar Wageningen kunnen halen!

TU.Ethics conferentie Ethics and Technology. Donderdag en vrijdag 14-15 oktober 2021, 4TU / Wageningen Universiteit, Nederland
Thema van de conferentie: IT’S ALIVE!

Nieuwe technologieën stellen ons in staat om natuurverschijnselen te manipuleren en vorm te geven die lange tijd als gegeven en natuurlijk werden beschouwd. Tegelijkertijd is onze controle over de natuur beperkt, zoals de covid-19 pandemie en de klimaatverandering laten zien. Bovendien oefenen technologieën zelf ook steeds meer invloed op ons uit - kunstmatige intelligentie, robotica, gezondheidstoezicht. De grens tussen technologie en levende wezens wordt steeds vager. Dit leidt tot ethische en politieke discussies op alle maatschappelijke niveaus, lokaal maar ook mondiaal.

Meer informatie en aanmelden 

Biografie Marcel Verweij

Sinds mei 2013 is Marcel Verweij leerstoelhouder Filosofie binnen Wageningen University. Verweijs werk omvat een breed terrein binnen de toegepaste filosofie, maar de nadruk ligt op de ethiek van public health. Huidige projecten betreffen bijvoorbeeld de ethiek van vaccinatie, sociaal-economische gezondheidsverschillen, bloedveiligheid, antibioticaresistentie, maar ook maatschappelijk verantwoord ondernemen in de voedingssector.

Voor de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schreef hij een achtergrondstudie over ethische aspecten van maternale vaccinatie. Met rechtsfilosoof Roland Pierik (Universiteit van Amsterdam) werkt Verweij aan een monografie over de regulering van vaccinatie. Ze zijn prominent aanwezig in het maatschappelijke debat over vaccinatie. Daarnaast adviseert Marcel Verweij over ethische kwesties in de Gezondheidsraad (over het gebruik van apps voor volksgezondheidsdoelen) en binnen Zorginstituut Nederland (over welke nieuwe medische behandelingen en technologie vergoed zouden moeten worden in de basiszorgverzekering).