Waarom zijn ingenieursvaardigheden in het VO belangrijk?

De vier TU’s willen graag samen met het VO een actieve leerhouding bij leerlingen en hun docenten met actieve leermethoden stimuleren. Het is de verwachting dat daarmee inzicht in de onderwijsdoelen, de aantrekkelijkheid en de kwaliteit van het onderwijs zullen verbeteren.

Centrale vraag voor het 4TU.VO platform is hoe de link tussen VO en HO verder te verbeteren met het versterken van kennis, vaardigheden en beeldvorming op het gebied van ‘ingenieuren’ en ingenieursonderwijs in het curriculum van het VO. Hiervoor is een definitie van ingenieursonderwijs nodig, deze hebben wij uit verscheidene bronnen proberen te vatten.

De traditionele vakkenstructuur op veel VO-scholen met geïsoleerde mono-vakken zorgt voor een problematische aansluiting op de realiteit en vervolgonderwijs. Hier staan vakoverstijgende vaardigheden en multidisciplinaire structuren centraal. Met ingenieursonderwijs sturen we aan op verbreding van opleidingen, meer multidisciplinaire aanpakken, projectgestuurd onderwijs aansluitend bij de wetenschappelijke en maatschappelijke ontwikkelingen van de moderne tijd. 

Kenmerken van ingenieursonderwijs 

Gebruik makend van diverse bronnen over ingenieursonderwijs stellen we in ons 4TU.VO platform de volgende kenmerken centraal om ingenieursonderwijs te beschrijven:

• Bij ingenieursonderwijs gaat het om een complex probleem en een probleemoplossende aanpak. Het aan te pakken probleem is niet gemakkelijk en vergt inzet van kennis, vaardigheden, inzicht/reflectie en competenties om tot toepassingen te komen.
• Voor het oplossen van het probleem is een zeker analytisch vermogen nodig. Dit analytisch vermogen wordt doorgaans ondersteund door modellen en methodes die die zorgen wordt gewerkt met redeneerstappen wordt gewerkt. 
• Het gaat om een combinatie van onderzoek en ontwerp. Het is een combinatie van een systematische aanpak tegelijk met een een zekere creativiteit/vindingrijkheid. De uitkomst van het probleem is gericht op het ontwerpen van een toepassing, zoals een product/service/beleid.
• Er wordt gewerkt in inter- of multidisciplinaire teams, dit zorgt voor verschillende benaderingen en meerdere perspectieven. Belangrijk hierbij is een goede samenwerking en communicatie tussen de teamleden.
• Problemen zijn maatschappelijk relevant. Ze hebben een verbinding met de praktijk van het vakgebied en de maatschappelijke context waarbinnen problemen worden aangepakt.

Bovenstaande 5 aspecten vertalen naar een een denkwijze waarbij men vragen leerst stellen, maar ook dat men werkt met practica, experimenten en simulaties. Hierdoor leert men omgaan met onzekerheid in theorie en praktijk.

Doordat men in teams moet samenwerken (zowel inter- of multidisciplinair), werkt men aan interpersoonlijke vaardigheden als vertrouwen, combinaties van perspectieven en het streven naar synergie.

Bronnen

Bij het bepalen van onze definitie van Ingenieursonderwijs hebben wij onder andere gebruik gemaakt van: 

• SLO: het landelijk expertisecentrum voor het curriculum
• Centrum JongerenCommunicatie Chemie (C3)
• Nederlandse Vereniging voor het Onderwijs in de Natuurwetenschappen (NVON)
• Procee, H. (1997) - De nieuwe ingenieur. Over techniek filosofie en professioneel handelen. 
• Vries, M. de, (2016) - Understanding Public Administration 
• Biesta, G. (2020) - Wereldgericht Onderwijs
• Orsak, G.C. e.a. (2004) - Engineering Our Digital Future: The Infinity Project