Part of the
4TU.
Federation
TU DelftTU EindhovenUniversity of TwenteWageningen University
4TU.
Federation
NL|EN
Close

4TU Federation

+31(0)6  1423 7775

coordinator@4tu.nl

Website: 4TU.nl

Expert Meeting Ingenieurs en arbeidsmarkt

vrijdag, 20 april 2018
Op 11 april verzamelden zich circa 60 experts in Nieuwspoort om te praten over het groeiende tekort aan ingenieurs op de arbeidsmarkt, op verzoek van 4TU en ondernemersorganisatie FME.

Den Haag - Op 11 april verzamelden zich circa 60 experts in Nieuwspoort om te praten over het groeiende tekort aan ingenieurs op de arbeidsmarkt. Op verzoek van  4TU en ondernemersorganisatie FME zochten economen, onderwijsexperts, Kamerleden en Staatssecretaris van EZK Mona Keijzer naar scenario’s om het tij voor Nederland te keren.

Het aanbod van technisch personeel blijft structureel achter bij de toenemende vraag op alle niveaus en in vrijwel alle sectoren. In het wetenschappelijk onderwijs is de belangstelling voor techniekopleidingen zodanig toegenomen, dat universiteiten genoodzaakt zijn om studentenstops in te voeren om de kwaliteit van de opleidingen te kunnen waarborgen. Deze Numeri fixi zijn ongewenst gezien de ambitie van Nederland om innovatieleider te blijven en deze positie verder te versterken.

Ontwikkelingen

Gastspreker Andries de Grip, directeur van het Research Centre for Education and the Labour Market (ROA) deed verslag van zijn onderzoek naar belangrijke ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Hij schetste onder meer dat de arbeidsmarktprognoses tot 2022 voor studenten die een technische opleiding hebben gevolgd op Mbo- en Hbo-niveau ‘goed’ en op WO-niveau zelfs ‘zeer goed’ zijn. De andere kant van de medaille is, dat bedrijven direct hinder ondervinden als gevolg van de personeelstekorten in de technische sector. Deze bestaan onder andere uit een toename van de werkdruk (86% van de ondervraagde bedrijven), langere levertijden (57%), minder mogelijkheden om te innoveren (24%) en uitbesteding van het werk (40%).
Onderzoek van De Grip wijst uit dat tegenwoordig ook in veel andere (niet-technische) beroepen een technische opleiding vereist of gewenst is. Dit geldt met name voor opleidingen als docenten bÚta- of technisch (beroeps) onderwijs, technisch commerciële functies, consultancy en management. 

'Innoveren kan niet zonder mensen' 

Hans de Jong,  president van Philips Nederland, is stellig in zijn betoog: “Innoveren en maken = mensen. Zonder mensen gebeurt het simpelweg niet.” Hij vertelt de aanwezigen dat inmiddels 60% van de keten een tekort heeft aan de juiste mensen en dat terwijl innovatie de ruggengraat is voor continuïteit. “We leven in een veranderd tijdperk en daarbij moet niet alleen het bedrijfsleven mee veranderen, maar ook de universiteiten en de samenleving.”

“Deze problematiek zou niet opgelost moeten worden op het niveau van de universiteiten, maar moet benaderd worden vanuit de verdeling van onderwijsgelden in het algemeen”, stelt Mathijs Bouman, journalist en econoom, in een filmpje dat hij opnam voor de aanwezigen. Ook meent hij dat er op dit moment veel te veel jongeren worden opgeleid voor beroepen waar niet veel vraag naar is en noemt hierbij studies als communicatie, economie, psychologie, rechten en bedrijfskunde. “Een numerus fixus zou daar meer op zijn plaats zijn en het geld dat vrij komt, kan geïnvesteerd worden in de technische universiteiten”, aldus Bouman.
(tekst loopt door onder het filmpje) 


'Gigantisch probleem voor Nederland' 

Staatssecretaris van Economische Zaken Mona Keijzer erkent dat Nederland op dit moment een gigantisch probleem heeft en de tekorten groot zijn. Van groot belang bij deze problematiek is de tijdslijn. Mensen die zich melden voor omscholing worden door het hele curriculum geleid en komen pas over 5 jaar op de arbeidsmarkt. Keizer denkt dat opleidingen meer specifiek toegespitst moeten worden op bepaalde functies en vraagt zich af of er niet meer gedaan kan worden met mensen die boventallig raken door het verdwijnen van hun functie.
De staatssecretaris geeft aan dat het kabinet fors investeert in het oplossen van de problemen. Zo is in het regeerakkoord 100 miljoen uitgetrokken voor het technisch VMBO, 200 miljoen euro voor fundamenteel onderzoek en het Techniekpact zal worden voortgezet.

Na een korte presentatie van VSNU-voorzitter Pieter Duisenberg, wordt in het tweede gedeelte van de expertmeeting gebrainstormd over mogelijke oplossingen voor de  prangende tekorten. Een aantal ideeën wordt voorgelegd aan de aanwezige kamerleden Paul van Meenen (D66), Hayke Veldman (VVD), Eppo Bruins (ChristenUnie),  Harry van der Molen (CDA) en William Moorlag (PvdA).

Scenario's voorgelegd aan kamerleden 

Diverse experts noemen opleidingen die in samenwerking met bedrijven worden gecreĂ«erd als mogelijke oplossing. CDA-Kamerlid Harry van der Molen reageert: “De oplossing die bij mij blijft hangen vandaag is het opzetten van masters in samenwerking met het bedrijfsleven. Ik realiseer mij dat dit al lang onderdeel is van de discussie en vraag mij af waarom dit niet nog niet gelukt is.”

Er wordt geopperd om internationale studenten die minimaal 10 jaar in Nederland blijven een bonus te geven. Bruins (CU) geeft aan dat wat betreft de promovendi in de bĂšta vakken al 50% uit het buitenland komt en daarvan blijft de helft in Nederland hangen. De beste manier om studenten in Nederland te houden is het creĂ«ren van een stabiel, cultureel en aantrekkelijk democratisch land: “Als 50% van de internationale studenten blijft, vind ik dat een mooie score.”

Monique Mols (ASML) zou graag zien dat we meer gaan doen om de tekorten op te vangen door meisjes te interesseren voor de techniek. De vijf (mannelijke) kamerleden zijn het er over eens dat er meer gedaan kan worden aan de beeldvorming. Moorlag (PvdA) is ervan overtuigd dat beĂŻnvloeding van de studiekeuze mogelijk is en geeft als voorbeeld dat beroepsgroepen als medici en advocaten vroeger ook louter bevolkt werden door mannen, maar dat vrouwen inmiddels de overhand hebben.

Publiek-private-samenwerking van instellingen en bedrijven om een deel van het studievoorschotgeld in te zetten als multiplier wordt resoluut van de hand gewezen door  Van Meenen (D66). “Daar is het studievoorschot niet voor bedoeld. Het grootste probleem is uitval. Als we daar iets aan kunnen doen, kunnen er slagen gemaakt worden”, aldus Van Meenen.

Techniekpact

Op 18 juni vindt de Jaarconferentie van het Techniekpact plaats. 4TU en FME zullen de resultaten van deze expertmeeting meenemen naar het overleg.

Ook Scienceguide schreef een artikel naar aanleiding van de Expert Meeting.