Om een beeld te krijgen wat ICT-wetenschappers belangrijk vinden in hun carrière, en er het debat over te starten, ontwikkelde ICTing (4TU.NIRICT) een vragenlijst die naar alle universiteiten is verstuurd.
De 4TU.Federatie sprak voorzitter Cynthia Liem (TU Delft) over dit initiatief en andere relevante zaken voor de toekomst van ICT. Lees het interview. Meteen naar de vragenlijst
Wat doet ICT Next Generation (ICTng) en voor wie is het bedoeld?
ICTng bestaat sinds 2015 en is als initiatief opgericht vanuit 4TU.NIRICT, het gezamenlijke instituut voor ICT-onderzoek van de vier technische universiteiten. De belangrijkste taak van ICTng is het creëren van een netwerk voor junior ICT-wetenschappers. Hoe kom je als jong academicus aan de juiste tafels terecht? Hoe hoor je welke belangrijke calls en nationale onderzoeksprogramma’s eraan komen en wat zijn de ontwikkelingen aan de bedrijvenkant? ICTng wil iedereen die met ICT te maken heeft – van de disciplines communicatietechnologie en elektrotechniek tot informatica- dit netwerk bieden.
Omdat ons vakgebied steeds meer maatschappelijke impact krijgt, denk aan toepassingsgebieden als cyber security, big data en kunstmatige intelligentie, en met meerdere disciplines samenwerkt, krijg je met steeds meer relevante partijen, netwerken en belangengroepen te maken. Hierin vind je niet zomaar je weg, en word je in een seniorpositie makkelijker gevraagd dan in een juniorpositie. Maar juist als je in een juniorpositie zit, zijn deze netwerken erg relevant om te kennen.
Wat zijn jouw plannen als voorzitter?
Wat ik heel belangrijk vind is dat de stem van de jonge generatie ICT-wetenschappers beter gehoord wordt. Ons vakgebied ontwikkelt zich erg snel, en wij hebben hier soms een ander beeld op dan de gevestigde generatie. Denk bijvoorbeeld aan de hands-on ervaring die jonge wetenschappers opdoen ‘in het veld’. Dit soort nieuwe kennis willen we graag inbrengen bij plannen over de toekomst, bijvoorbeeld bij de opzet van nieuwe calls door partijen als NWO.
We zijn hierin al op de goeie weg. Een van mijn ‘wapenfeiten’ is dat ik ICTng als buitengewoon lid aan tafel heb kunnen krijgen bij IPN, het ICT Research Platform Nederland, zodat we nu actief op de hoogte worden gehouden van nationale ICT-ontwikkelingen, en hier waar relevant voor ons, ook bij worden betrokken. Zo is IPN bezig met een visie voor 2030. Moeten we als ICT-er dienend of leidend zijn? Enerzijds is het belangrijk dat de ICT de maatschappij dient, maar er is ook de wetenschappelijke kern die niet verloren mag gaan. Mensen uit ons netwerk zijn actief uitgenodigd om bij te dragen aan dit soort discussies.
Ook zouden we extern meer van ons moeten laten horen. Veel van onze onderzoeksthema’s raken aan onderwerpen die het publieke debat beginnen te beheersen zoals AI, security en privacy. In deze discussies is behoefte aan experts, maar zien we nog te weinig echte technologische experts deelnemen. ICTng heeft die experts in haar netwerk, daar zouden we ons veel meer op moeten profileren.
Die betere profilering van een ICT-er, daar sluit volgens mij de vragenlijst die jullie momenteel aan het uitzetten zijn mooi bij aan?
Ja dat klopt! Om een beter beeld te krijgen wat ICT-wetenschappers belangrijk vinden in hun academisch carrière, is het initiatief ontstaan van een anoniem in te vullen vragenlijst. De vragenlijst gaat in op de mate waarin de wetenschappelijke staf zich ondersteund voelt in hun activiteiten, maar ook over mogelijke verschillen tussen activiteiten waaraan je tijd moet besteden om carrière te maken, en activiteiten waaraan je tijd zou willen besteden als je hier vrije keus in had. Haal je je plezier alleen uit onderzoek, of geef je ook graag onderwijs en wil je iets betekenen voor de maatschappij of in de toepassingssfeer? De uitkomsten van deze vragenlijst willen we publiceren en in debatvorm met elkaar bespreken. Momenteel hebben al zeventig mensen de lijst ingevuld.
Omdat onze deelnemers van alle Nederlandse universiteiten komen, dus zowel de vier TU’s als de algemene universiteiten, hopen we met deze vragenlijst beter inzicht te krijgen in wat er aan universele problematiek, uitdagingen en wensen speelt, over de hele sector heen. Wanneer we met dezelfde uitdagingen te maken blijken te hebben, is het goed om ‘best practices’ over instituten heen uit te wisselen.
Dit onderwerp sluit ook goed aan op de recente position paper van de VSNU ‘Ruimte voor ieders talent; naar een nieuwe balans in het erkennen en waarderen van wetenschappers’. De uitkomsten van deze vragenlijst kunnen hopelijk verhelderen hoe beter erkennen en waarderen concreet vorm kan krijgen in ons ICT-domein.
Welke ontwikkelingen spelen er nog meer?
Vandaag de dag is het effect van de digitale revolutie heel sterk merkbaar. Het internet is steeds meer onze bron van informatie. Momenteel in deze coronatijd is het ook bijna de enige manier om met elkaar te communiceren en ons werk te doen. ICT is dus relevanter dan ooit, en zoals de 4TU.Federatie aangaf in het Sectorplan Onderwijs Bètatechniek, dat afgelopen voorjaar aan het ministerie van OCW is aangeboden, betekent dit dat er meer ICT-ers opgeleid moeten worden.
Maar met de toenemende vraag naar wetenschappelijke en docerende staf om deze ICT-ers op te leiden, moet de universiteit de mensen met deze expertises ook daadwerkelijk kunnen werven en behouden. Spreek je over onderwerpen als toegepaste AI, dan is het voor een universiteit veel moeilijker om de data, de infrastructuur en gespecialiseerd personeel te faciliteren, terwijl techreuzen als Google dit in-house hebben, en ook nog eens veel hogere salarissen bieden. In dit soort gebieden komt high-impact onderzoek dus ook expliciet uit de industriële hoek, en beginnen sommige collega’s dit een aantrekkelijkere carrière-optie te vinden dan de universiteit. Hoe blijf je dan als universiteit toch nog aantrekkelijk? Ook hier denk ik dat onze generatie nuttige inzichten kan geven, aangezien velen van ons heel expliciet voor de keuze tussen industrie of universiteit hebben gestaan, en deze keuze ook regelmatig heroverwegen.
Hoe ziet de toekomst van ICT-ers eruit?
De ICT-er zal zich steeds meer moeten verbinden met de maatschappij en met meerdere disciplines moeten samenwerken. De universiteit op haar beurt zal meer oog moeten hebben voor het individu. De nieuwe generatie ICT-ers is diverser in alle opzichten. Ze zijn internationaler, sommigen stromen vanuit de industrie terug naar de universiteit, en ze proberen zich ook buiten de traditionele wetenschappelijke paden nuttig te maken.
Kijken we naar ons onderwijs, dan moeten we ons realiseren dat de vraag van de maatschappij om meer gaat dan alleen ICT-academici. Als universiteit moeten we hier mogelijkheden voor creëren in de opleiding, terwijl er ook kansen zijn om hiermee niet-wetenschappelijke maatschappelijke impact te maken. Bijvoorbeeld door ‘verantwoord ingenieursschap’ als expliciet thema in de opleiding te verwerken, en dit zo mee te geven aan onze studenten als ze het werkveld in gaan.
Wat was jouw drijfveer om voorzitter van ICTng te worden?
Op een gegeven moment in mijn carrière, ik kom uit de zoekmachinewereld, stond ook ik op het punt om over te stappen naar de industrie. Ik heb dat uiteindelijk niet gedaan, omdat ik de publieke kant van mijn vakgebied ook heel leuk vond, en de combinatie met onderwijs me aansprak. Toen ik eenmaal had besloten om aan de universiteit te blijven, dacht ik, dan wil ik een cultuur creëren waarin ik mijzelf thuis voel, en waar ik met overtuiging oud in kan worden. In mijn rol als voorzitter kan ik nu al actief aan deze cultuurverbeteringen werken, wat het voor mij heel interessant maakt.
Wat is jouw eigen achtergrond?
Ik ben als informaticus opgeleid in Delft, en daarnaast als uitvoerend musicus aan het conservatorium in Den Haag. Ik deed onderzoek naar digitale muzikale bronnen: hoe houd je opnames toegankelijk, hoe filter je informatie op zo’n manier dat de juiste mensen bij de belangrijkste informatie komen, in andere woorden: wat hebben zoekmachines en aanbevelingssystemen nodig?
In mijn huidige onderzoek richt ik me op meer domeinen dan muziek, en profileer ik me explicieter in verantwoord AI-gebruik, ook al houd ik me nog steeds met vergelijkbare vragen bezig. Wat stop je in een model en wat haal je eruit? AI-technologie is er met name sterk in om grote patronen uit databronnen te halen, maar je moet je daarbij constant afvragen of een patroon daadwerkelijk betekenisvol is, of een toevallige ruis. Je moet dus ook niet blind op de technologie als een bovenmenselijke kracht vertrouwen, maar kritisch blijven en je modellering kunnen heroverwegen. In het onderwijs dat ik naast mijn onderzoek geef, wil ik mijn studenten ook die mindset meegeven. En die mindset is heel erg nodig. Nu onze technologie zo impactvol begint te worden, en we zoveel succesverhalen horen en zien, moeten we er tegelijkertijd voor zorgen dat we de technologie bewust inzetten, mogelijke consequenties overzien, en er niet per ongeluk slechte dingen mee doen!