Aanjagers van Technologie Sophie & Gijs – Waterstof kan de volgende generatie redden
Het klimaat verandert, maar de mens verandert niet zo mee. Alleen als het in de portemonnee wordt gevoeld en we een keertje minder op vakantie kunnen willen we nog wel eens positieve klimaatkeuzes maken. Hoeveel droogte en overstromingen moeten er eigenlijk komen voordat we wakker worden? Het is toch gênant met welk gemak we de aarde naar de klote helpen. Sophie, ben jij eigenlijk klimaatbewust?
Jawel, maar ik ben geen heilige. Ik vind het best lastig om dag in dag uit de juiste keuzes te maken, dat lukt niet altijd en dat doet me wel wat. Ik vind het belangrijk om over het klimaat na te denken en over wat er anders kan. Ik denk ook na over hoe de toekomstige generaties zich moeten redden met de foute beslissingen van nu en het gebrek aan actie van onze en voorgaande generaties. Ik wil heel graag het goede doen. Denk bijvoorbeeld drie keer na voordat ik een nieuw kledingstuk koop, maar besef ook dat mijn beslissing een druppel op de gloeiende plaat is. Hoe krijgen we de maatschappij zover dat de stand van het klimaat bepalend is voor de keuzes die gemaakt worden? De politiek moet opstaan en een greep doen uit de portemonnee van de consument. Kom maar door met die verhoogde accijnzen, de vervuiler betaalt. Dan maar geen nieuwe broek, dan maar niet op vliegvakantie, het is niet twee voor twaalf, maar twee over twaalf. Gijs, wat gaat de energietransitie eigenlijk doen voor jouw toekomst?
Mijn toekomst ziet er goed uit als er genoeg implementatie plaatsvindt om de energietransitie te laten slagen, zo niet, dan is mijn toekomst geen fijn vooruitzicht. Het gaat langzaam hè, als ik kijk naar de klimaatdoelen van 2030 en 2050, dan denk ik: “Dat is morgen!” Er is nog te weinig kennis bij het algemeen publiek over waterstof om de doelen te realiseren. Zo is er energie nodig om waterstof te maken, want waterstof is een energiedrager, die energie moet je er wel eerst instoppen. Wanneer dit duurzame energie is dan noemen we het groene waterstof. Dat is toch wat we willen?
Groene waterstof is nog amper voorradig, het is nog te duur, en er is te weinig groene stroom voor opwekking die ook nog eens vaak efficiënter ingezet kan worden voor directe elektrificatie. Ik wil ook onderstrepen dat het enorm belangrijk is om technologie te ontwikkelen, maar dat we ook geen tijd meer hebben voor perfectie. Goed genoeg is ook goed. Als er maar vooruitgang wordt geboekt!
De klimaatverandering dendert toch wel door, en het implementeren van al die nieuwe technologie kost tijd, te veel tijd.
Er is ook zoveel wind op zee voor nodig, zover zijn we nog echt niet. Die paar windparken zijn nog lang niet genoeg. Daarnaast ligt er een grote kans in het terugdringen van CO₂-uitstoot, de industrie moet nu echt een tandje terug doen, willen we de klimaatdoelen gaan halen. Processen moeten schoner, er is al veel goede technologie ontwikkeld, het valt alleen vies tegen om die op grote schaal bij te laten dragen aan het behalen van de klimaatdoelen. Daarvoor is echt méér nodig, bijvoorbeeld op grote schaal flexibel werkbare electrolyzers inzetten, die werken op momenten dat er zonne-energie beschikbaar is en zo groene waterstof opwekken. Technologie kan echt een positieve impact hebben op de toekomst.
En ons -eigen- gedrag. Als het bewustzijn omhoog gaat, als klimaat een vak wordt op de middelbare school en als mensen de negatieve klimaatkeuzes die ze maken in hun eigen portemonnee voelen, dan gaan ze betere keuzes maken. Wil je een verschil gaan maken, dan moet je niet alleen het systeem aanpakken, maar ook op individueel niveau betere keuzes maken. Zorg dat je je bewust bent van het klimaatprobleem en wat jij doet om het in stand te houden.
Daar ligt echt een taak voor ons, Gijs! Wij zijn Aanjagers van Technologie, wij zijn de stem van de toekomst, wij kunnen een verschil maken. Hoe moeilijk het soms ook is om in mijn directe omgeving al een verschil te maken, we moeten doorzetten, volhouden, aanpakken. We geloven dat technologie een grote rol kan spelen en doen een technische studie, straks kunnen we, met ons diploma op zak, meebeslissen in de bedrijven en organisaties waar betere klimaatkeuzes gemaakt moeten worden. De politiek moet ook opstaan, aanspreken op gedrag, ingrijpen om tot een nieuwe standaard te komen. Wat is normaal? Vier keer per jaar met een prijsvechter naar de zon vliegen of het maximaal aantal vliegbewegingen per persoon per jaar afspreken?
Eens Sophie, het mag allemaal wel wat drastischer. Zonder bewustzijn geen urgentie. De consequenties van negatieve klimaatkeuzes moeten daar gevoeld worden waar ze horen. Er zijn genoeg kleine dingen te doen die een verschil maken, opgeteld is het al heel wat. Door er bewust mee bezig te zijn zal je vrijwel automatisch beter handelen. Zet in de winter de verwarming wat lager, douche korter, stap over op koken op elektriciteit. Laat de auto staan en pak wat vaker de fiets, consuminder, isoleer je huis, eet wat vaker plantaardig…
En zoek een baan waarbij je je kennis kunt inzetten voor positieve klimaatkeuzes. Wachten is nergens voor nodig, we hebben helemaal niet de tijd voor een energietransitie die de huidige energiebehoefte in stand houdt. We kunnen ook van onderaf om een systeemverandering vragen en dat begint dus echt bij zelf minder energie gebruiken, maar ook om je heen kijken en suggesties doen waar het wat minder kan. Is het je wel eens opgevallen dat ’s nachts etalages verlicht zijn? Waarom in hemelsnaam? Laten we gewoon met elkaar afspreken dat dit echt niet wenselijk is. Laten we elkaar helpen om minder energie te gebruiken in plaats van dat ieder dat voor zich uitzoekt.
Ja dit is idealistisch, maar niet geitenwollensokkig. Ook hier mag de politiek opstaan en meedenken, aansturen, het debat voeren. De Fransen geven al een mooi voorbeeld: als de airconditioning aan staat in een winkel dient de klant na binnenkomst en vertrek de buitendeur goed te sluiten, zodat er niet onnodig energie verloren gaat.
Iedereen zou toch moeten weten wat er speelt? Moeten weten wat ze zelf kunnen doen om de klimaatdoelen te halen. En moeten weten welke technologie bijdraagt aan een oplossing. Er liggen zoveel kansen met waterstof en niemand weet er wat van!
Wat ik bijvoorbeeld mis in de berichtgeving over de inzet van waterstof is een idee over de hoeveelheid die geproduceerd moet worden om in de huidige energiebehoefte te voorzien. Als die data in kaart gebracht zou worden, zou dat leiden tot meer bewustzijn. Stel, je wilt op deze voet verder, we blijven energie consumeren als snoepjes, wat moeten we dan allemaal doen om daar de benodigde energie voor op te wekken?
Je zou denken dat we dat nu zo onderhand wel weten, lekker nog meer cijfertjes ophoesten. Belangrijk hierbij is om te realiseren dat we dus groene energie gebruiken om waterstof te maken. Maar bij het gebruik van waterstof gaat weer energie verloren. De direct opgewekte bruikbare elektriciteit komt daarmee op een rendement van 30%. Niet gek dus dat elektrificatie meestal de voorkeur heeft boven het gebruik van een energiedrager, zoals waterstof. Een elektrische personenauto zal voorlopig de voorkeur hebben boven een waterstofauto.
Toch kun je niet altijd naar elektrificatie grijpen. Vooral in de zware industrie is waterstof nodig. Bij zwaar transport of bij industrie waar hoge temperaturen nodig zijn, heeft waterstof de overhand. Hier zijn juist elektrische alternatieven (nog) niet mogelijk.
En denk ook aan de overbelasting van het elektriciteitsnet. Om volledig te elektrificeren moet het net enorm verzwaard worden. Een dure grap.
Net als voor waterstof is er voor elektrificatie veel metaal nodig, denk aan batterijen/accu's, kabels. Iedere technologie-ontwikkeling komt met een metaalbehoefte. Een metaalcrisis wenden we alleen af door minder energie te gebruiken, waardoor er minder technologische ontwikkeling nodig is.
Veel energie opslaan in de vorm van waterstof is wel makkelijker dan grote batterijen. Waterstof kan als buffer dienen voor zonne-energie, de zonnecel heeft juist weer last van seizoensgebonden schommelingen, waarbij je in de zomer veel zon hebt en in de winter wat minder. Juist het opslaan van waterstof is een oplossing voor de energiebehoefte in de minder zonrijke seizoenen. Hierdoor is waterstof altijd constant en beschikbaar, weer of geen weer. Ook kan waterstof helpen bij het transport van energie. Goedkope duurzame energie uit zuidelijke landen wordt nu getransporteerd via gas. Als het bestaand gasnetwerk wordt omgebouwd kan het vervoer met waterstof plaatsvinden.
Hoe dan ook, waterstof alleen is niet het antwoord op de klimaatcrisis, elektrificatie ook niet. Het is en blijft belangrijk om meerdere technologieën naast elkaar te ontwikkelen, om zo het maximaal haalbare te bereiken. Aangevuld met een gezamenlijke gedragsverandering, het maken van individuele positieve klimaatkeuzes, komen we er wel. Wordt het toch nog een mooi toekomstbeeld.
Tekst: Kaat Rijkers
Fotographie: Niels van Loon
Over Sophie en Gijs
Sophie de Hont (23 jaar), student Applied Physics, Technische Universiteit Eindhoven
Gijs Mescher (22 jaar), student Applied Physics, Technische Universiteit Eindhoven
Over Aanjagers van Technologie
Wij, de Aanjagers van Technologie, zijn een groep ambitieuze, sociaal betrokken studenten van de 4 Technische Universiteiten in Delft, Eindhoven, Twente en Wageningen; een initiatief van de 4TU.Federatie. Wij jagen technologische innovatie aan. Als de stem van de toekomst versnellen wij urgente transities, pakken we maatschappelijke uitdagingen aan en werken we aan een duurzame toekomst. Met de steun en expertise van de 4 TU’s werken we aan concrete projecten op het gebied van Circulaire Economie, Energie, Gezondheidszorg en Landbouw. Meer informatie: www.4tu.nl/aanjagersvantechnologie